Ngay khi thấy hai vạch, điều tiếp theo nhiều mẹ băn khoăn là lịch xét nghiệm thai kỳ tháng đầu ra sao, mẹ bầu tháng đầu cần xét nghiệm gì và nên bắt đầu từ đâu. Tháng đầu là “cửa ngõ” của thai kỳ: xét nghiệm đúng và đủ sẽ giúp phát hiện sớm rủi ro, trấn an tinh thần và xây dựng kế hoạch chăm sóc phù hợp cho cả mẹ và bé.
Vì sao mẹ bầu cần xét nghiệm trong tháng đầu thai kỳ?
Ba lý do lớn khiến xét nghiệm thai tháng đầu trở nên quan trọng. Thứ nhất, đây là thời điểm bác sĩ xác nhận thai đã nằm đúng trong buồng tử cung, loại trừ nguy cơ thai ngoài tử cung – tình huống có thể nguy hiểm nếu phát hiện muộn. Thứ hai, các xét nghiệm nền (máu, nước tiểu…) giúp “chụp lại” tình trạng sức khỏe tổng quát của mẹ: có thiếu máu không, đường huyết thế nào, có nhiễm trùng tiểu hay bệnh lý tiềm ẩn cần theo dõi. Thứ ba, kết quả tháng đầu là cơ sở để bác sĩ lập kế hoạch theo dõi thai kỳ: lịch siêu âm, mốc sàng lọc, chế độ bổ sung dưỡng chất (axit folic, sắt, canxi, vitamin D, DHA…) theo nhu cầu từng người.
Các xét nghiệm cần thực hiện trong tháng đầu
Trong lần hẹn đầu (thường ở tuần 6–8 của thai kỳ), bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm và thăm dò sau. Mẹ không cần làm tất cả trong một ngày; có thể thực hiện theo hướng dẫn của cơ sở khám cho thuận tiện.
Xét nghiệm máu cơ bản
Công thức máu đánh giá tình trạng thiếu máu, thiếu sắt; nếu hemoglobin thấp, mẹ sẽ được tư vấn bổ sung phù hợp để tránh mệt mỏi, chóng mặt và giảm nguy cơ biến chứng sau này.
Nhóm máu và yếu tố Rh rất quan trọng: nếu mẹ Rh âm và bố Rh dương, bác sĩ sẽ lên kế hoạch theo dõi và tiêm ngừa anti-D khi cần để phòng bất đồng nhóm máu mẹ con.
Đường huyết lúc đói giúp sàng lọc sớm nguy cơ đái tháo đường thai kỳ ở những mẹ có yếu tố nguy cơ (thừa cân, tiền sử gia đình…).
Sàng lọc bệnh truyền nhiễm thường bao gồm HBsAg (viêm gan B), HIV, giang mai (VDRL/RPR). Tùy tiền sử, có thể làm thêm viêm gan C, Rubella IgG/IgM, Toxoplasma… để đánh giá khả năng miễn dịch và hướng dẫn phòng ngừa.
Một số cơ sở còn kiểm tra chức năng tuyến giáp (TSH/FT4) nếu mẹ có triệu chứng, tiền sử hoặc nghi ngờ rối loạn – vì bất thường tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của thai.
Xét nghiệm nước tiểu
Mục tiêu là phát hiện nhiễm trùng tiểu, protein niệu, đường niệu hay các rối loạn khác. Nhiễm trùng tiểu không triệu chứng khá phổ biến ở thai kỳ sớm; điều trị sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng về sau. Mẫu nước tiểu sạch giữa dòng, thường không cần nhịn ăn.
Siêu âm thai sớm
Từ tuần 6–8, siêu âm – đặc biệt là siêu âm đầu dò – thường thấy túi thai trong tử cung, phôi và tim thai. Bác sĩ đo CRL (chiều dài đầu–mông) để ước tính tuổi thai chính xác, phát hiện sớm bất thường như túi thai méo, tụ dịch dưới màng đệm… Nếu mẹ mới trễ kinh vài ngày, có thể chưa thấy túi thai; bác sĩ sẽ hẹn siêu âm lại sau 5–7 ngày kèm theo dõi beta-hCG khi cần.
Tầm soát di truyền sớm (chọn lọc theo nguy cơ)
Ở tháng đầu, phần lớn mẹ chưa cần NIPT/Double test ngay. Tuy vậy, với một số trường hợp nguy cơ cao (tuổi mẹ ≥35, tiền sử bất thường nhiễm sắc thể, siêu âm gợi ý), bác sĩ có thể tư vấn NIPT sớm từ tuần 9–10 hoặc lên lịch chặt chẽ cho sàng lọc quý I (tuần 11–13+6). Việc tư vấn di truyền sẽ được cá nhân hóa dựa trên tuổi, tiền sử gia đình và kết quả siêu âm ban đầu.
Tham khảo:
- Bầu mấy tháng nên uống DHA, sắt, canxi? Cách uống đúng
- Phát hiện có thai: Nên đi khám thai vào tuần thứ mấy?
Lưu ý khi đi xét nghiệm thai kỳ tháng đầu
Trước buổi khám, mẹ nên ghi lại ngày đầu kỳ kinh cuối và độ dài chu kỳ; thông tin này giúp ước tính tuổi thai và chọn mốc siêu âm phù hợp. Mang theo hồ sơ y tế (bệnh mạn tính, thuốc đang dùng, tiền sử sản khoa) để bác sĩ đánh giá nguy cơ cá nhân.
Một số xét nghiệm máu cần nhịn ăn 8–10 giờ (đường huyết, mỡ máu nếu được chỉ định). Nếu cơ sở không dặn nhịn, mẹ có thể ăn nhẹ, uống nước như bình thường. Với xét nghiệm nước tiểu, nên lấy mẫu giữa dòng vào buổi sáng, trước đó vệ sinh nhẹ nhàng để tránh nhiễm bẩn mẫu.
Quan trọng không kém là chọn cơ sở sản khoa uy tín, có siêu âm chuẩn và phòng xét nghiệm đạt chất lượng. Kết quả chuẩn xác giúp tránh hẹn khám lặp lại nhiều lần gây lo lắng không cần thiết. Trong suốt quá trình, mẹ đừng ngại đặt câu hỏi: khi nào cần tái khám? bổ sung gì trong 3 tháng đầu? dấu hiệu nào phải đi khám ngay?
Kết nối với các mốc xét nghiệm tiếp theo
Sau tháng đầu, mẹ sẽ bước vào lịch khám – xét nghiệm chuẩn của thai kỳ. Ở tuần 11–13+6, mẹ siêu âm đo độ mờ da gáy và có thể làm Double test hoặc NIPT theo tư vấn. Tuần 20–22 là mốc siêu âm hình thái thai nhi, khảo sát kỹ cấu trúc các cơ quan. Tuần 24–28 mẹ thực hiện nghiệm pháp dung nạp đường để tầm soát đái tháo đường thai kỳ, đồng thời kiểm tra huyết sắc tố, sắt – ferritin khi cần. Tuần 30–32 và 36–38 là các lần đánh giá tăng trưởng và chuẩn bị sinh.
Để theo dõi đầy đủ, mẹ có thể đọc thêm các bài trong cụm: “Các mốc khám thai quan trọng”, “Xét nghiệm sàng lọc trước sinh”, “Dinh dưỡng cho mẹ bầu 3 tháng đầu”.
Một lịch xét nghiệm “mẫu” cho tháng đầu
- Tuần 6–8: Khám thai lần đầu. Siêu âm xác định vị trí túi thai, ghi nhận tim thai (nếu thấy), ước tính tuổi thai (CRL). Làm công thức máu, nhóm máu – Rh, đường huyết lúc đói, HBsAg, HIV, giang mai; xét nghiệm nước tiểu tổng quát. Tư vấn tiêm phòng còn thiếu, bổ sung axit folic 400–800 mcg/ngày và các vi chất theo nhu cầu.
- Sau 5–7 ngày (nếu chưa thấy túi thai/ tim thai): hẹn siêu âm lại và cân nhắc beta-hCG định kỳ theo hướng dẫn bác sĩ.
- Từ tuần 9–10 (nếu có chỉ định): tư vấn NIPT hoặc lên lịch sàng lọc quý I.
Lịch trên có thể thay đổi tùy tình trạng sức khỏe, tiền sử và hướng dẫn của cơ sở khám. Điều quan trọng là mẹ tuân theo lịch hẹn cá nhân hóa mà bác sĩ đưa ra.
Tháng đầu là thời điểm vàng để mẹ bắt đầu hành trình thai kỳ với một “bản đồ sức khỏe” đầy đủ: xác nhận vị trí thai, kiểm tra tổng quát, sàng lọc bệnh truyền nhiễm và lên kế hoạch sàng lọc di truyền. Ghi nhớ lịch xét nghiệm thai kỳ tháng đầu, chuẩn bị thông tin sức khỏe, chọn cơ sở uy tín và giữ tinh thần thoải mái sẽ giúp mẹ bước qua giai đoạn này nhẹ nhàng, an tâm hơn.
Bài viết liên quan:
- Thai bám vào tử cung rồi, siêu âm đã thấy chưa? Mốc thời gian mẹ cần biết
- Thai đã bám chắc chưa? Những dấu hiệu nhận biết sớm nhất
- 10 dấu hiệu thai đã vào tổ an toàn mẹ bầu không nên bỏ qua
