Những ngày đầu biết mình có thai luôn là cảm giác vừa hạnh phúc vừa… bối rối. Rất nhiều mẹ nhắn cùng một câu: “Mang thai tháng đầu nên làm gì để an toàn cho con?” Bài viết này sẽ giúp mẹ lên “checklist” những việc cần làm khi mang thai tháng đầu, giải thích ngắn gọn vì sao từng việc quan trọng và gợi ý cách thực hiện thật dễ áp dụng tại nhà.
Vì sao tháng đầu mang thai rất quan trọng?
Trong 4–6 tuần đầu, phôi thai bắt đầu làm tổ, nhau thai hình thành, ống thần kinh phát triển và trái tim bé chuẩn bị đập những nhịp đầu tiên. Đây cũng là giai đoạn cơ thể mẹ thay đổi mạnh vì hormon tăng nhanh: mệt mỏi, căng ngực, buồn nôn, nhạy mùi… Vì vậy, những thói quen đúng ngay từ bây giờ sẽ đặt nền tảng cho một thai kỳ 9 tháng khỏe mạnh.
Tham khảo: 10 dấu hiệu thai đã vào tổ an toàn mẹ bầu không nên bỏ qua
7 việc mẹ đừng chần chừ khi mang thai tháng đầu
1) Khám thai lần đầu và siêu âm xác nhận
Ngay khi que thử 2 vạch hoặc trễ kinh khoảng một tuần, mẹ nên đặt lịch khám. Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử, chỉ định xét nghiệm máu/ nước tiểu và hẹn thời điểm siêu âm xác nhận túi thai trong tử cung (thường từ tuần 5–6, siêu âm đầu dò sẽ rõ hơn). Lần khám này giúp loại trừ nguy cơ thai ngoài tử cung, ước tính tuổi thai và lên kế hoạch theo dõi các mốc quan trọng.
2) Bắt đầu bổ sung axit folic và vitamin cần thiết
Từ khi có ý định mang thai và đặc biệt trong tháng đầu, mẹ nên bổ sung axit folic 400–800 mcg/ngày để giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh cho em bé. Tùy kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể kê thêm vitamin D, i-ốt, sắt, canxi, DHA hoặc một loại vitamin tổng hợp cho thai kỳ. Mẹ nhớ uống đúng liều, đúng thời điểm (ví dụ sắt không uống cùng canxi) để hấp thu tốt hơn.
3) Điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh
Một chế độ ăn đủ chất giúp mẹ đỡ kiệt sức vì nghén và hỗ trợ bé phát triển toàn diện. Hãy ưu tiên bữa ăn cân bằng: tinh bột nguyên cám, protein (cá, trứng, thịt nạc, đậu), chất béo tốt (dầu ô-liu, quả bơ, hạt), nhiều rau xanh và trái cây để bổ sung vitamin – chất xơ. Uống 1,5–2 lít nước mỗi ngày, chia nhỏ bữa nếu buồn nôn. Tránh đồ sống/ tái (sashimi, gỏi), phô mai mềm chưa tiệt trùng, pate, gan động vật, cá chứa thủy ngân cao (cá kiếm, cá ngừ mắt to), thực phẩm hết hạn hoặc bảo quản kém.
4) Tránh xa chất kích thích và thói quen có hại
Rượu bia và thuốc lá là “tối kỵ” vì có thể tăng nguy cơ dị tật, sảy thai và sinh non. Hạn chế caffein (tối đa khoảng 200 mg/ngày – tương đương 1 cốc cà phê nhỏ), nói không với các chất kích thích khác. Mẹ cũng nên hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại, sơn, thuốc trừ sâu; nếu công việc bắt buộc, hãy dùng đồ bảo hộ và thông báo với quản lý.
5) Ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng
Cơ thể mẹ đang làm việc “quá giờ” để nuôi một sự sống mới, vì vậy 7–9 giờ ngủ mỗi đêm là tối quan trọng. Nếu mất ngủ do nghén, thử ăn nhẹ trước khi ngủ (bánh quy khô), kê gối ôm, giữ phòng thoáng mát. Ban ngày, tập các bài thở sâu, đi bộ nhẹ 20–30 phút, hoặc yoga bầu ở mức an toàn (được bác sĩ đồng ý) để cải thiện tuần hoàn và tinh thần. Một tâm trí bình tĩnh giúp hormone ổn định hơn, giảm mệt mỏi và buồn nôn.
6) Tìm hiểu kiến thức chăm sóc thai kỳ đáng tin cậy
Tháng đầu thường đi kèm “mưa thông tin”. Mẹ hãy chọn lọc nguồn uy tín: bác sĩ sản khoa, sổ tay thai kỳ, các bài Pillar/Cluster trên website của bạn như: “Mang thai 3 tháng đầu: Những điều mẹ cần biết”, “Vitamin nào nên – không nên uống chung”… Lập lịch nhắc các mốc siêu âm và sàng lọc (tuần 6–8 nghe tim thai; 12–14 đo độ mờ da gáy; 20–22 khảo sát hình thái; 24–28 nghiệm pháp dung nạp đường…), ghi chú triệu chứng hàng ngày để trao đổi với bác sĩ.
7) Theo dõi dấu hiệu bất thường và liên hệ bác sĩ kịp thời
Phần lớn triệu chứng tháng đầu lành tính (rụng rời mệt mỏi, căng ngực, buồn nôn). Tuy nhiên, nếu ra máu đỏ tươi nhiều, đau bụng dưới từng cơn dữ dội, choáng váng, ngất, sốt cao, nôn ói không ăn uống được, đau vai gáy bất thường… mẹ cần đi khám ngay. Đây có thể là dấu hiệu nguy cơ như thai ngoài tử cung, dọa sảy, mất nước do nghén nặng – càng can thiệp sớm càng an toàn.
Lưu ý quan trọng cho mẹ bầu mới
Không tự ý dùng thuốc. Bất kỳ thuốc giảm đau, kháng viêm, thuốc cảm, thực phẩm chức năng “truyền miệng” đều nên hỏi bác sĩ trước.
Không tập thể dục cường độ cao. Giai đoạn này, hãy ưu tiên vận động nhẹ nhàng: đi bộ, kéo giãn, yoga bầu cơ bản; tránh nhảy, chạy bền, nâng tạ nặng, leo núi.
Giữ tinh thần lạc quan. Hãy chia sẻ với chồng/ người thân, tham gia lớp tiền sản, nghe nhạc, đọc sách. Một thai kỳ hạnh phúc bắt đầu từ những thói quen nhỏ mỗi ngày.
Mang thai tháng đầu nên làm gì? Câu trả lời gói gọn trong 7 việc: khám và xác nhận thai, bổ sung axit folic – vitamin cần thiết, chỉnh thực đơn lành mạnh, tránh chất kích thích, ngủ đủ – giảm stress, học kiến thức chuẩn và theo dõi dấu hiệu bất thường để liên hệ bác sĩ kịp thời. Khi mẹ chủ động chăm sóc bản thân ngay từ hôm nay, con sẽ có nền tảng phát triển an toàn suốt thai kỳ.
Bài viết liên quan:
- Thai đã bám chắc chưa? Những dấu hiệu nhận biết sớm nhất
- Bầu mấy tháng nên uống DHA, sắt, canxi? Cách uống đúng
