Vào giữa đêm yên tĩnh, không ít mẹ bầu giật mình thức giấc bởi cơn co rút đau điếng ở bắp chân. Dù không kéo dài quá lâu, nhưng chuột rút khiến giấc ngủ bị gián đoạn và để lại cảm giác ê ẩm, khó chịu kéo dài đến sáng hôm sau. Đây là một hiện tượng phổ biến trong thai kỳ, đặc biệt từ tháng thứ tư trở đi. Nhưng vì sao mẹ bầu lại hay gặp tình trạng này? Có cách nào để hạn chế và cải thiện an toàn tại nhà hay không?
Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả khi chuột rút khi mang thai xảy ra.
Chuột rút khi mang thai là hiện tượng gì?
Chuột rút khi mang thai là hiện tượng cơ bắp co thắt đột ngột, thường xảy ra ở bắp chân hoặc bàn chân. Cơn đau xuất hiện bất ngờ, dữ dội và khiến mẹ không thể cử động được vùng cơ đó trong vài giây đến vài phút. Thông thường, chuột rút xuất hiện vào ban đêm, khi cơ thể mẹ đang trong trạng thái nghỉ ngơi, tuần hoàn máu giảm và các cơ dễ bị thiếu oxy.

Giai đoạn từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi là thời điểm tình trạng này diễn ra thường xuyên hơn, do thai nhi ngày càng lớn và cơ thể mẹ phải thích nghi với nhiều thay đổi từ trong ra ngoài.
Nguyên nhân gây chuột rút khi mang thai
Có nhiều nguyên nhân khiến mẹ bầu dễ gặp tình trạng chuột rút, trong đó phổ biến nhất là do sự thay đổi nội tiết tố. Hormone thai kỳ, đặc biệt là progesterone và relaxin, làm giãn cơ và mạch máu, khiến quá trình tuần hoàn trở nên chậm hơn, dẫn đến lượng máu đến các chi dưới giảm và gây co thắt cơ.
Ngoài ra, khi tử cung phát triển, nó sẽ gây áp lực lên các mạch máu lớn ở vùng chậu và dây thần kinh tọa. Điều này khiến máu lưu thông khó khăn hơn đến chân, làm tăng nguy cơ chuột rút, nhất là khi mẹ bầu ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ. Việc tăng cân nhanh chóng trong thời gian ngắn cũng góp phần làm tăng gánh nặng lên hệ cơ – xương, khiến chân dễ mỏi và co rút.
Một nguyên nhân khác rất thường gặp là thiếu vi chất như canxi, magie, kali. Đây là những khoáng chất quan trọng giúp duy trì hoạt động bình thường của cơ bắp. Khi nhu cầu dưỡng chất trong thai kỳ tăng cao nhưng chế độ ăn không bổ sung đầy đủ, cơ thể dễ bị mất cân bằng điện giải, dẫn đến chuột rút.
Nên làm gì khi bị chuột rút?
Khi cơn chuột rút xảy ra, điều quan trọng là giữ bình tĩnh và không nên cố gắng co chân lại. Mẹ nên duỗi thẳng chân và kéo nhẹ bàn chân về phía người để giãn cơ bị co thắt. Có thể kết hợp massage nhẹ nhàng vùng cơ đau và hít thở đều để giúp cơ thể thư giãn. Nếu có sẵn khăn ấm hoặc túi chườm, mẹ có thể chườm ấm lên vùng bị chuột rút để làm dịu cảm giác đau.
Việc giữ tinh thần thoải mái cũng rất quan trọng. Khi mẹ hoảng loạn hoặc lo lắng quá mức, cơ thể sẽ tiết thêm cortisol – loại hormone gây căng thẳng – làm cho cơ bắp khó thả lỏng, khiến tình trạng trở nên tệ hơn.
Sau khi cơn chuột rút qua đi, mẹ nên nằm nghỉ một lúc và thử đổi tư thế để tránh tái phát. Nếu chuột rút xảy ra vào ban đêm, mẹ có thể thực hiện vài động tác giãn cơ nhẹ trước khi ngủ như nâng chân lên cao, xoay cổ chân hay xoa bóp bắp chân.
Phòng ngừa chuột rút như thế nào?
Phòng ngừa chuột rút hiệu quả nhất là duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh trong suốt thai kỳ. Trước hết, mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối, trong đó ưu tiên các thực phẩm giàu canxi như sữa, cá nhỏ ăn cả xương, rau cải xanh. Bên cạnh đó, bổ sung magie và kali thông qua trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, hạt hạnh nhân hoặc theo chỉ định của bác sĩ cũng giúp làm giảm nguy cơ chuột rút rõ rệt.
Uống đủ nước trong ngày là điều rất quan trọng để duy trì độ ẩm và hỗ trợ tuần hoàn máu. Nếu mẹ bầu thường xuyên quên uống nước, nên đặt lời nhắc hoặc mang theo bình nước bên người để bổ sung đều đặn.

Ngoài chế độ ăn uống, vận động nhẹ nhàng hằng ngày như đi bộ, tập yoga bầu, hoặc các bài kéo giãn cơ đơn giản sẽ giúp tăng lưu thông máu và giảm áp lực lên chân. Mẹ cũng nên tránh đứng hoặc ngồi quá lâu trong một tư thế. Khi làm việc, có thể thay đổi tư thế thường xuyên, duỗi chân nhẹ nhàng dưới bàn hoặc kê chân cao khi ngồi nghỉ.
Trước khi ngủ, việc ngâm chân với nước ấm và massage nhẹ bắp chân cũng là một biện pháp thư giãn hiệu quả, hạn chế tình trạng chuột rút về đêm.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Hầu hết các cơn chuột rút trong thai kỳ lành tính và không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu cơn đau kèm theo biểu hiện như sưng đỏ, nóng ở chân, khó khăn khi đi lại, hoặc kéo dài nhiều ngày liên tiếp không giảm dù đã nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, mẹ nên đi khám. Bởi đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý liên quan đến mạch máu như huyết khối tĩnh mạch sâu – cần được chẩn đoán và điều trị sớm.
Việc chủ động thăm khám không chỉ giúp mẹ an tâm mà còn đảm bảo sức khỏe thai kỳ luôn trong tầm kiểm soát, phòng ngừa được các biến chứng không mong muốn.
Chuột rút khi mang thai là hiện tượng phổ biến, nhưng không phải là điều mẹ phải chịu đựng một cách bị động. Khi hiểu rõ nguyên nhân và biết cách xử lý, mẹ hoàn toàn có thể cải thiện tình trạng này một cách an toàn và hiệu quả tại nhà. Hãy chú ý đến cơ thể, điều chỉnh thói quen sinh hoạt, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và đừng ngại tìm đến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
Thai kỳ sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều khi mẹ hiểu rõ cơ thể mình và biết cách chăm sóc bản thân mỗi ngày.
Bài viết liên quan:
- Đau lưng khi mang thai: Cách cải thiện an toàn
- Bị đau xương mu khi mang thai: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện