Sa tử cung là một trong những vấn đề phụ khoa âm thầm nhưng lại rất phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là sau sinh hoặc ở độ tuổi trung niên. Nhiều chị em thường chỉ phát hiện khi tình trạng đã trở nên nặng, gây khó chịu, ảnh hưởng sinh hoạt và đời sống vợ chồng.
Hiểu rõ nguyên nhân sa tử cung là gì? chính là chìa khóa để phụ nữ chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe sinh sản và duy trì chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân sa tử cung phổ biến ở phụ nữ
Sa tử cung không chỉ đến từ một nguyên nhân duy nhất mà là kết quả của sự suy yếu dần của cơ – dây chằng sàn chậu dưới tác động của nhiều yếu tố trong cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày. Dưới đây là những nguyên nhân hàng đầu mà phụ nữ sau sinh và trung niên cần đặc biệt lưu ý.
Ảnh hưởng từ quá trình mang thai và sinh nở
Thai kỳ khiến trọng lượng tử cung và thai nhi chèn ép mạnh lên cơ sàn chậu, làm các dây chằng và mô liên kết bị giãn liên tục trong nhiều tháng.
Khi sinh thường, đặc biệt là thai to, rặn lâu hoặc sinh nhiều lần, cơ sàn chậu dễ bị rách hoặc mất đàn hồi, khiến tử cung dần bị kéo tụt xuống dưới.
Việc mang thai – sinh nở lặp lại nhiều lần mà không có thời gian phục hồi đúng cách sẽ khiến hệ thống nâng đỡ tử cung suy yếu, dẫn đến sa tử cung sớm.
Cách phòng ngừa:
-
Nghỉ ngơi đầy đủ sau sinh, tránh lao động nặng trong 3 tháng đầu.
-
Thực hiện bài tập Kegel sớm để phục hồi cơ sàn chậu.
-
Tái khám định kỳ sau sinh để kiểm tra sức khỏe vùng chậu.
Lao động nặng, mang vác thường xuyên
Phụ nữ sau sinh hoặc trung niên thường chủ quan, nhanh chóng trở lại công việc nặng nhọc như bưng bê, giặt giũ, leo cầu thang, mang vác hàng hóa…
Những hành động này tạo áp lực lớn lên ổ bụng và sàn chậu, khiến tử cung bị kéo xuống từng chút một. Lâu dần, các mô nâng đỡ yếu đi và không còn khả năng giữ tử cung ở vị trí ban đầu.
Lưu ý:
Chỉ cần nâng sai tư thế (gập lưng, cúi người đột ngột) cũng có thể gây chấn thương cơ sàn chậu, nhất là khi cơ thể vẫn đang yếu sau sinh.
Suy giảm nội tiết tố estrogen ở tuổi trung niên
Estrogen là “hormone bảo vệ” giúp duy trì độ đàn hồi và săn chắc cho cơ sàn chậu.
Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, lượng estrogen trong cơ thể giảm mạnh, khiến mô cơ vùng chậu trở nên mỏng, yếu và khô, khả năng nâng đỡ tử cung giảm đáng kể.
Giải pháp:
-
Bổ sung dinh dưỡng chứa phytoestrogen (đậu nành, hạt lanh, mầm đậu nành).
-
Tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, bơi lội giúp tăng lưu thông máu vùng chậu.
-
Tham khảo bác sĩ về việc bổ sung estrogen tại chỗ nếu có dấu hiệu teo mô âm đạo.
Tăng áp lực ổ bụng kéo dài (táo bón, ho mạn tính, béo phì)
Những yếu tố làm tăng áp lực trong ổ bụng trong thời gian dài là “kẻ thù thầm lặng” của sàn chậu:
-
Táo bón mãn tính: mỗi lần rặn đại tiện là một lần áp lực dồn xuống vùng chậu.
-
Ho kéo dài: do viêm phế quản, COPD hoặc hút thuốc lá cũng tạo tác động tương tự.
-
Béo phì: khiến áp lực trong ổ bụng tăng thường xuyên, cơ và dây chằng luôn phải chịu tải nặng.
Lâu ngày, những lực này làm sàn chậu yếu đi, tử cung dễ tụt xuống.
Gợi ý cải thiện:
-
Ăn nhiều chất xơ, rau xanh, hoa quả, uống 2 lít nước/ngày để hạn chế táo bón.
-
Điều trị triệt để các bệnh hô hấp gây ho kéo dài.
-
Duy trì cân nặng lý tưởng để giảm tải cho cơ sàn chậu.
Yếu tố di truyền hoặc cơ địa bẩm sinh
Một số phụ nữ có mô liên kết yếu bẩm sinh hoặc thiếu collagen khiến cơ sàn chậu dễ giãn. Nếu trong gia đình có người từng bị sa tử cung (mẹ, chị gái), nguy cơ mắc bệnh cũng cao hơn.
Ngay cả khi chưa sinh nở hoặc lao động nặng, nhóm này vẫn có thể bị sa tử cung sớm do cấu trúc mô đỡ yếu.
Cách phòng tránh:
-
Chủ động tập luyện cơ sàn chậu từ sớm, đặc biệt trước và trong thai kỳ.
-
Giữ thói quen sinh hoạt đúng tư thế, tránh cúi gập người đột ngột.
-
Khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện bất thường.
Hậu quả của phẫu thuật hoặc chấn thương vùng chậu
Các phẫu thuật vùng tiểu khung, như cắt tử cung, mổ u xơ hoặc sa thành âm đạo, đôi khi vô tình làm tổn thương dây chằng hoặc cơ nâng đỡ tử cung.
Ngoài ra, chấn thương vùng chậu do tai nạn hoặc vận động mạnh cũng có thể gây yếu cấu trúc mô đỡ, làm tăng nguy cơ sa tử cung về sau.
Giải pháp:
Sau phẫu thuật hoặc chấn thương, cần tập vật lý trị liệu phục hồi sàn chậu theo chỉ định bác sĩ, tránh làm việc nặng trong thời gian hồi phục để ngăn bệnh tái phát.
Dấu hiệu nhận biết sớm sa tử cung
Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu, nhưng nhận biết sớm cũng quan trọng không kém.
Nếu bạn gặp những dấu hiệu dưới đây, hãy đi khám phụ khoa sớm để được kiểm tra chính xác:
-
Cảm giác nặng tức vùng dưới rốn, như có vật gì sa xuống.
-
Đau lưng, mỏi vùng chậu, khó chịu khi đi lại.
-
Có khối lồi ở âm đạo, rõ hơn khi rặn, ho hoặc vận động mạnh.
-
Rối loạn tiểu tiện: tiểu khó, són tiểu, tiểu không hết.
-
Khó chịu khi quan hệ, khô rát, giảm khoái cảm.
Hậu quả nếu không điều trị kịp thời
Bỏ qua các dấu hiệu sớm có thể khiến bệnh tiến triển nặng hơn, dẫn đến:
-
Viêm loét âm đạo, cổ tử cung do khối sa ma sát lâu ngày.
-
Rối loạn tiểu tiện, tiểu không tự chủ, nhiễm trùng đường tiết niệu.
-
Ảnh hưởng tâm lý, tự ti khi quan hệ, giảm chất lượng sống.
-
Trường hợp nặng có thể phải phẫu thuật phục hồi sàn chậu hoặc cắt tử cung.
Cách phòng ngừa sa tử cung hiệu quả
Phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh. Dưới đây là những cách đơn giản giúp chị em bảo vệ sức khỏe vùng chậu:
Tập bài tập Kegel hằng ngày
Tập siết – giữ – thả cơ sàn chậu giống như động tác “nín tiểu”. Mỗi ngày thực hiện 3–4 lần, mỗi lần 10–15 nhịp giúp cải thiện sức bền cơ vùng chậu rõ rệt.
Duy trì cân nặng hợp lý
Cân nặng ổn định giúp giảm áp lực ổ bụng và ngăn tình trạng cơ sàn chậu bị giãn. Kết hợp chế độ ăn lành mạnh và vận động nhẹ nhàng như yoga, đi bộ.
Tránh mang vác nặng, hạn chế đứng quá lâu
Khi buộc phải nâng đồ, hãy gập gối, giữ lưng thẳng, ôm vật sát người để giảm áp lực cho vùng chậu.
Ăn uống giàu chất xơ và uống đủ nước
Giúp phòng táo bón – một nguyên nhân phổ biến gây sa tử cung.
Khám phụ khoa định kỳ
Sau sinh hoặc ở tuổi trung niên, nên khám định kỳ 6–12 tháng/lần để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở vùng sàn chậu.
Hiểu đúng nguyên nhân sa tử cung giúp phụ nữ nhận ra rằng căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu chăm sóc cơ thể đúng cách.
Dù bạn đang trong giai đoạn sau sinh hay đã bước sang tuổi trung niên, hãy nhớ rằng: mỗi hành động nhỏ như tập Kegel, giữ cân nặng ổn định, ăn uống lành mạnh và đi khám định kỳ đều là sự đầu tư lâu dài cho sức khỏe và hạnh phúc của chính mình.
👉 Chủ động thăm khám – yêu thương bản thân – phòng ngừa sa tử cung hiệu quả.
