Khi mang thai, ngoài chế độ ăn lành mạnh, việc bổ sung vi chất đóng vai trò “chìa khóa” cho sự phát triển của con và sức khỏe của mẹ. Câu hỏi được tìm kiếm nhiều nhất là “bầu mấy tháng nên uống DHA, sắt, canxi?” và “cách uống DHA sắt canxi cho bà bầu sao cho hấp thu tối đa, ít tác dụng phụ?”. Bài viết này tổng hợp khuyến nghị dễ áp dụng, kèm mẹo uống đúng để mẹ yên tâm đồng hành suốt thai kỳ.
Vì sao mẹ bầu cần DHA, sắt, canxi?
DHA – “gạch” xây não và mắt
DHA (omega-3 chuỗi dài) là thành phần cấu trúc của não và võng mạc. Thai nhi tăng nhu cầu DHA mạnh ở tam cá nguyệt 2–3 khi não và thị giác bứt tốc phát triển. Bổ sung đủ DHA giúp hỗ trợ phát triển nhận thức, thị lực và có thể giảm nguy cơ sinh non ở một số nhóm mẹ.
Sắt – nguyên liệu tạo máu
Trong thai kỳ, thể tích máu của mẹ tăng đáng kể để nuôi thai và nhau. Sắt là “nhân vật chính” tạo hemoglobin vận chuyển oxy. Thiếu sắt gây mệt mỏi, chóng mặt, tăng nguy cơ sinh non, nhẹ cân, chảy máu sau sinh.
Canxi – khung xương của con, cơ – tim – thần kinh của mẹ
Canxi giúp hình thành xương và răng thai nhi; cũng cần cho dẫn truyền thần kinh và co cơ ở mẹ. Nếu ăn thiếu, cơ thể sẽ “rút” canxi từ xương mẹ, tăng nguy cơ chuột rút, loãng xương về sau.
Bầu mấy tháng nên uống DHA, sắt, canxi?
Tùy thể trạng và xét nghiệm, bác sĩ sẽ điều chỉnh liều. Bảng dưới là khuyến nghị tham khảo (cho mẹ khỏe mạnh, đơn thai). Mẹ luôn cần trao đổi với bác sĩ trước khi bắt đầu hay thay đổi liều.
| Dưỡng chất | Khi bắt đầu nên dùng | Liều tham khảo mỗi ngày | Ghi chú quan trọng |
|---|---|---|---|
| DHA (EPA+DHA) | Ngay khi lập kế hoạch có thai hoặc từ tam cá nguyệt 1; tiếp tục suốt thai kỳ & cho bú | ~200–300 mg DHA (tổng omega-3 thường 250–500 mg/ngày) | Ưu tiên nguồn cá béo ít thủy ngân (cá hồi, cá mòi); có thể dùng dầu cá/vi tảo nếu ăn cá ít. |
| Sắt (nguyên tố) | Thường từ tuần 13 nếu Hb bình thường; sớm hơn nếu có nguy cơ/thiếu máu theo chỉ định | 27–30 mg duy trì; nếu thiếu máu: 60–100 mg (theo bác sĩ) | Uống xa canxi/Trà/Cà phê; kết hợp vitamin C để tăng hấp thu; theo dõi táo bón, buồn nôn. |
| Canxi | Từ tam cá nguyệt 2 (hoặc sớm hơn nếu khẩu phần thiếu), duy trì đến sau sinh | Tổng nhu cầu 1.000 mg Ca/ngày (tuổi teen 1.300 mg). Chia 2 lần, mỗi lần ≤ 500 mg | Không uống cùng sắt; cần vitamin D (≥ 600 IU/ngày) và nắng sớm để hấp thu tốt. |
Lưu ý: Liều trên là liều bổ sung. Hãy tính cả lượng từ thực phẩm và vitamin tổng hợp để không vượt quá nhu cầu.
Tham khảo: Vitamin tổng hợp là gì? Bí kíp giúp mẹ bổ sung dưỡng chất
Cách uống DHA, sắt, canxi đúng để hấp thu tối đa
- Tách thời điểm sắt và canxi ít nhất 2 giờ. Hai chất này “tranh nhau” hấp thu, uống cùng sẽ làm giảm hiệu quả.
- Sắt: uống bụng rỗng (trước ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ) kèm một ly nước/hoa quả giàu vitamin C (cam, chanh) để tăng hấp thu. Tránh uống cùng sữa, canxi, trà, cà phê trong vòng 1–2 giờ. Nếu buồn nôn, có thể uống sau bữa nhẹ.
- Canxi: uống buổi sáng/đầu chiều, chia nhỏ liều (mỗi lần ≤500 mg). Tránh uống sát giờ ngủ nếu dễ trào ngược. Đừng quên vitamin D và phơi nắng sớm 10–15 phút/ngày (nếu điều kiện cho phép).
- DHA: uống cùng bữa ăn (có chất béo tốt như dầu ô-liu, bơ, hạt) để hấp thu tốt hơn. Nếu ợ tanh, thử uống lạnh, chia liều nhỏ, hoặc đổi dạng vi tảo thân thiện dạ dày.
- Duy trì nước ấm 1,5–2 l/ngày và chất xơ (rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt) để hạn chế táo bón do sắt.
- Nếu đang dùng vitamin tổng hợp cho bà bầu, đọc kỹ nhãn liều sắt–canxi–DHA để không trùng lặp vượt ngưỡng.
Lưu ý quan trọng khi bổ sung
- Không tự ý tăng liều. Sắt dư có thể gây buồn nôn, táo bón, tăng men gan; canxi dư có thể gây sỏi thận, táo bón; omega-3 liều cao có thể làm tăng chảy máu ở một số người.
- Nên kiểm tra Hb, ferritin (dự trữ sắt), vitamin D, canxi máu khi bác sĩ khuyến nghị, đặc biệt nếu mẹ có tiền sử thiếu máu, nghén nặng, ăn chay, đa thai.
- Tiền sử sỏi thận, rối loạn canxi, bệnh lý tuyến cận giáp, rối loạn đông máu… cần theo dõi chặt và cá thể hóa liều.
- Nếu xuất hiện táo bón nặng, đau bụng, nôn nhiều, phát ban, hãy báo bác sĩ để chuyển dạng muối sắt khác, điều chỉnh liều hoặc đổi thời điểm uống.
- Với mẹ dễ nghén, có thể chọn viên sắt liều thấp tăng dần, canxi citrate (dễ hấp thu hơn khi ăn ít), DHA vi tảo (không mùi cá).
Gợi ý “đi chợ” thông minh mỗi ngày
Bổ sung từ viên chỉ là một phần. Khẩu phần giàu dưỡng chất giúp giảm phụ thuộc vào viên uống và cải thiện dung nạp:
- DHA/omega-3: cá hồi, cá mòi, cá trích 1–2 bữa/tuần; hạt óc chó, hạt lanh, dầu hạt cải.
- Sắt: thịt đỏ nạc, gan* (vừa phải), đậu lăng, rau lá xanh đậm; ăn cùng vitamin C để tăng hấp thu.
- Canxi: sữa/yogurt, phô mai, đậu phụ, cá nhỏ ăn cả xương, rau xanh (cải rổ, bông cải).
* Gan chứa vitamin A cao, mẹ không nên lạm dụng.
Lịch uống mẫu trong một ngày (tham khảo)
- Sáng sau ăn: DHA + canxi (≤500 mg)
- Giữa trưa: nước/hoa quả giàu vitamin C
- Đầu chiều: canxi lần 2 (≤500 mg) nếu cần
- Tối trước ngủ 2–3 giờ: Sắt (xa canxi, sữa, trà, cà phê)
Tóm lại, trả lời câu hỏi “bầu mấy tháng nên uống DHA, sắt, canxi?”: mẹ có thể bắt đầu DHA từ sớm và duy trì suốt thai kỳ, sắt thường từ tam cá nguyệt 2 (hoặc sớm hơn nếu thiếu), canxi từ tam cá nguyệt 2 đến sau sinh, với cách uống tách thời điểm để hấp thu tối đa. Việc lựa chọn liều và thời điểm cụ thể cần cá thể hóa theo ăn uống, xét nghiệm và tư vấn bác sĩ.
Bài viết liên quan:
- 10 dấu hiệu thai đã vào tổ an toàn mẹ bầu không nên bỏ qua
- Bà bầu nên ăn gì để con thông minh ngay từ trong bụng?
- Điểm danh 6 loại vitamin cho mẹ bầu tốt nhất hiện nay
