Sa tử cung là vấn đề khá phổ biến ở phụ nữ sau sinh và giai đoạn trung niên. Nhận biết đúng các cấp độ sa tử cung giúp chị em lựa chọn cách điều trị phù hợp, can thiệp sớm để tránh biến chứng và lấy lại chất lượng sống.
Phân loại các cấp độ sa tử cung
Phân loại theo mức độ tụt của tử cung giúp định hướng phương pháp xử trí. Chị em nên lưu ý rằng các cấp độ sa tử cung có thể tiến triển nếu không được điều trị và thay đổi lối sống phù hợp.
Cấp độ 1 – Sa nhẹ
Tử cung hạ thấp nhưng chưa ra khỏi âm đạo. Thường gây cảm giác nặng tức mơ hồ ở vùng chậu, đau lưng dưới nhẹ khi đứng lâu, đôi khi tiểu rắt. Ở giai đoạn này, cơ sàn chậu còn khả năng đáp ứng tốt với phục hồi chức năng nếu tập luyện đúng.
Cấp độ 2 – Sa trung bình
Một phần tử cung sa xuống sát hoặc thò ra cửa âm đạo khi rặn, ho hoặc mang nặng. Chị em dễ cảm giác “cộm – vướng”, nặng bụng dưới rõ rệt, rối loạn tiểu tiện (són tiểu khi ho/cười/chạy) hoặc táo bón do chèn ép. Ở mức này, điều trị bảo tồn vẫn có hiệu quả nếu tuân thủ hướng dẫn.
Cấp độ 3 – Sa nặng
Tử cung lồi hẳn ra ngoài âm đạo ngay cả khi không rặn. Triệu chứng thường rầm rộ: khối sa cọ xát gây loét – tiết dịch, khó đi lại, rối loạn tiểu/đại tiện, đau khi quan hệ, ảnh hưởng mạnh đến chất lượng sống. Cấp độ này thường cần can thiệp y khoa tích cực (thủ thuật/phẫu thuật).
Hướng điều trị tương ứng cho từng cấp độ
Nguyên tắc chung: cá thể hóa theo tuổi, mức độ sa, nhu cầu sinh sản và bệnh lý kèm theo. Điều trị sớm luôn giúp phục hồi nhanh hơn, giảm nguy cơ tiến triển.
Điều trị cấp độ 1 (sa nhẹ)
-
Tập Kegel đúng kỹ thuật: siết – giữ 3–5 giây – thả 5 giây; 10–15 lần/đợt; 3–4 đợt/ngày trong ≥12 tuần. Có thể kết hợp vật lý trị liệu sàn chậu (biofeedback/điện kích thích) theo chỉ định.
-
Điều chỉnh lối sống: tránh mang vác nặng/đứng lâu; giảm cân nếu thừa cân; điều trị ho mạn, táo bón (ăn 25–30g chất xơ/ngày, uống đủ 1,5–2 lít nước).
-
Hỗ trợ nội tiết (sau mãn kinh): cân nhắc estrogen tại chỗ theo tư vấn bác sĩ để cải thiện niêm mạc và đáp ứng tập luyện.
Điều trị cấp độ 2 (sa trung bình)
-
Pessary (vòng nâng tử cung): giúp nâng đỡ tử cung, giảm cảm giác nặng – vướng và hỗ trợ sinh hoạt hằng ngày; cần bác sĩ chọn cỡ và hướng dẫn vệ sinh, tái khám định kỳ để tránh viêm/loét.
-
Vật lý trị liệu sàn chậu tích cực: chương trình cá nhân hóa nhằm tăng sức bền – sức mạnh cơ nâng hậu môn, phối hợp tư thế – hô hấp đúng khi vận động.
-
Tiếp tục Kegel & thay đổi thói quen: duy trì như cấp 1 để ngăn tiến triển.
-
Đánh giá kèm sa bàng quang/sa trực tràng: xử trí đồng thời nếu có để tối ưu hiệu quả.
Điều trị cấp độ 3 (sa nặng)
-
Phẫu thuật tái tạo sàn chậu/treo tử cung: khâu treo – cố định tử cung bằng mô tự thân/cân mạc hoặc vật liệu hỗ trợ (tùy chỉ định và kinh nghiệm phẫu thuật viên).
-
Cắt tử cung qua đường âm đạo (chọn lọc): dành cho người không còn nhu cầu sinh sản và có chỉ định thích hợp.
-
Chăm sóc sau mổ: nghỉ ngơi, tránh nâng nặng trong 6–12 tuần, tiếp tục chương trình phục hồi sàn chậu để giảm tái phát.
Lưu ý: Ở mọi mức độ, bác sĩ sẽ tư vấn cá thể theo độ tuổi, mong muốn sinh sản, nghề nghiệp và bệnh nền (đái tháo đường, rối loạn đông máu, COPD…). Không tự ý dùng dụng cụ/vòng nâng hoặc trì hoãn khám khi có loét, chảy dịch hôi, bí tiểu.
Hiểu đúng và nhận biết sớm các cấp độ sa tử cung là bước quan trọng để chị em lựa chọn cách điều trị phù hợp: từ tập Kegel – thay đổi lối sống, dùng vòng nâng đến phẫu thuật khi cần. Chủ động khám phụ khoa định kỳ, trao đổi thẳng thắn với bác sĩ và kiên trì phục hồi sàn chậu sẽ giúp bạn kiểm soát triệu chứng, phòng ngừa tiến triển và giữ gìn chất lượng sống lâu dài.
Bài viết liên quan:
- Sa tử cung sau sinh – Nỗi lo của mẹ bỉm và cách khắc phục an toàn
- Nguyên nhân gây sa tử cung ở phụ nữ sau sinh và trung niên
- Triệu chứng nhận biết sớm sa tử cung – Khi nào cần đi khám?
