Theo TS.BS Phạm Thị Thúy Hòa ( Viện Dinh dưỡng Ứng dụng) thực phẩm lợi sữa cho mẹ sau sinh phải đảm bảo được 4 nhóm thực phẩm: tinh bột, chất đạm, béo, vitamin và muối khoáng. Hãy cùng Hoctiensan.com tìm hiểu chia sẻ của các chuyên gia dinh dưỡng gợi ý những thực phẩm lợi sữa sau sinh nhé!
I. Những yếu tố khiến mẹ sau sinh có nhiều sữa
Khoa học chứng minh, vấn đề phụ nữ sau sinh có sữa nhiều hay ít phụ thuộc bởi tiết tố oxytocin và prolactin. Trong đó, oxytocin có nhiệm vụ bóp túi sữa đẩy ra khỏi nang sữa để sữa xuống tràn về, đặc biệt oxytocin được tiết ra trong lúc cho con bú rất nhiều. Còn prolactin có nhiệm vụ làm cho tế bào tại ra sữa trước khi em bé bú.
Tuy nhiên, oxytocin lại rất nhạy cảm với yếu tố môi trường. Khi phụ nữ sau sinh căng thẳng, lo âu, áp lực, sợ mình không đủ sữa sẽ không co bóp để đẩy sữa ra ngoài mặc dù trong ngực mẹ có sữa. Còn khi phụ nữ sau sinh hạnh phúc, tâm lý thoải mái, nội tiết tố này sẽ co bóp đẩy sữa ra ngoài.
Người mẹ sau sinh phải thật khỏe mạnh. Trong điều kiện cho con bú sữa mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu của Tổ chức y tế thế giới có khuyến cáo những người mẹ không nên cho con bú sữa mẹ hoàn toàn như:
Người mẹ bị thiếu máu nặng: Khi em bé sinh ra búi mẹ, sắt dự trữ trong thời kỳ bào thai, 6 tháng đầu sẽ được sử dụng. Tuy nhiên, sắt được sự trữ ở đứa trẻ chưa thể đủ, phải cung cấp thêm từ sữa mẹ. Vì vậy, người mẹ thiếu máu sẽ khiến trẻ thiếu máu.
Người mẹ suy dinh dưỡng quá nặng: Mẹ suy dinh dưỡng nặng, chất dinh dưỡng trong sữa sẽ không nhiều, đặc biệt vi chất kém. Trong khi đó, vi chất mang yếu tố tinh tế của con người quyết định sự thông minh hay không ở đứa trẻ.
Người phụ nữ khẩu phần ăn quá kém, không đủ để cho người mẹ hồi phục, không đủ để tạo sữa cũng không được khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
Mẹ cho con ăn đủ, bú đủ mà không tăng cân, em bé đó sẽ bổ sung sữa ngoài sớm hơn.
Bữa ăn của mẹ phải đầy đủ cả 4 nhóm thực phẩm: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng. Người mẹ đủ sữa cho con bú hay không trong thời kỳ mang thai phải tăng đủ cân.
Độ tăng cân đảm bảo từ 9-12kg với bà bầu có chỉ số BMI bình thường. bà bầu gầy chỉ số BMI < 18,5 nên tăng 25% so với cân nặng khi mang thai. Còn bà bầu béo phì có chỉ số BMI.18,5 nên tăng 15% so với cân nặng khi mang thai để chất béo trong cơ thể người mẹ luôn đủ sữa cho em bé, đủ sức khỏe.
II. Cách cho con bú cho phụ nữ sau sinh để con phát triển tốt
Để mẹ sau sinh có nhiều sữa cho con, điều đầu tiên, mẹ phải có tư tưởng thoải mái, không nên ép con bú. Mẹ sau sinh lưu ý mỗi lần bú chỉ cho con bú một bên và em bé bú sữa về sau sẽ càng tốt cho sự phát triển về cân nặng, trí tuệ, chiều cao.
Sữa đầu có đầy đủ các chất nhưng cơ bản cho nhiều nước, chất béo không có, còn sữa sau hay gọi là sữa cuối là sữa có nhiều chất béo.
Cấu trúc cơ bản của đứa trẻ lúc nào cũng là nước nên sữa đầu giúp cho sự tồn tại của đứa trẻ còn sữa sau giúp cho sự lớn lên và phát triển.
Mẹ sau sinh lưu ý, khi bé bú nên hứng sữa bắt đầu phun ra đến khi hết vì lúc này oxytocin xuống quá mạnh sẽ khiến trẻ khó thở. Sau đó, mẹ cho bé bú trở lại thì bé sẽ không bỏ sữa mẹ nữa.
Nếu sữa quá căng, mẹ có thể hút bớt sữa đầu rồi trộn với sữa thừa sau khi bé bú xong cất đi. Sữa cuối là sữa lúc ngực hết căng. Đó là sữa béo, năng lượng cao nên khi bé bú sữa này sẽ giúp bé phát triển.
Việc cho trẻ bú đúng cách cũng là điều rất quan trọng để giúp có nhiều sữa. Khi cho bé bú ti bên này, mẹ nên hứng hoặc hút sữa ti bên kia. Khoảng 15-20 phút sau khi con bú no, mẹ nên hút nốt sữa còn lại để vào bịch sữa cất trong ngăn đá âm 20 độ C dự trữ khoảng 6 tháng với ngăn đá mở ra ít và 3 tháng với ngăn đá mở ra nhiều, bị oxy hóa.
III. Những thực phẩm lợi sữa sau sinh
1. Nước ấm
Mẹ sau sinh càng uống nhiều nước ấm càng ra nhiều sữa. Người không có điều kiện chỉ cần uống nước ấm còn người có điều kiện hơn có thể cho sữa đặc có đường hoặc nước đường nóng uống.
2. Móng giò
Các cụ xưa có quan niệm “Sau sinh ăn cháo móng giò nhiều sữa” bởi ăn bát cháo móng giò suốt cả đêm no nhờ gelatin trên bì. Đó là một loại chất đạm, cho mẹ chất dinh dưỡng để có lượng sữa dồi dào.
Tuy nhiên, với những gia đình nghĩ ăn cháo móng giò để tạo sữa nhiều là những gia đình có bữa ăn không hợp lý. Nếu người mẹ trong thời gian cho con bú, ăn 5 bữa đầy đủ đủ 4 nhóm thực phẩm, đặc biệt nhiều canh cho mẹ sau sinh thì sau mỗi bữa, sữa sẽ đầy ở buồng ti của mẹ, không cần phải ăn cháo móng giò.
3. Thực phẩm có chất béo
Năng lượng của phụ nữ sau sinh phụ thuộc theo nhu cầu của từng người. Nhu cầu của phụ nữ bình thường là 2000kcalo, phụ nữ văn phòng 1800kcalo và phụ nữ sau sinh là khoảng 2600kcalo
Bữa ăn nhiều chất béo giúp sữa tiết ra nhiều vì có năng lượng cao. Chính vì vậy, trong bữa ăn của mẹ sau sinh cho con bú tuyệt đối không kiêng chất béo. Khi nấu, mẹ có thể xào, rán, sốt hoặc ăn thịt nạc vai.
4. Thực phẩm chứa nhiều chất đạm
Bữa ăn nhiều đạm sẽ giúp sữa ra nhiều nên mẹ hãy tăng cường ăn thực phẩm nhiều chất đạm. Với cá, vịt, gà có tính lạnh, mẹ sau sinh có thể nấu cho thêm gừng vào. Với gia đình có điều kiện có thể làm gà tần cho gừng, đinh lăng, tam thất cho mẹ sau sinh để tạo nhiều sữa.
5. Gừng
Gừng giúp cho cơ thể người mẹ nóng lên nên trong bữa ăn của mẹ sau sinh, gừng, hạt tiêu hay được sử dụng. Với các món ăn như thịt gà, mẹ có thể rim lên và cho gừng vào.
Mẹ nên cho bé tắm gừng cho chút muối sẽ giúp bé mùa đông không bị cảm cúm, mùa hè không bị rôm sảy. Mẹ tắm nước gừng tươi cũng giúp lỗ chân lông sau sinh dần được khép lại, độ ấm trong cơ thể mẹ tăng lên, sữa ấm giúp bé không bị tiêu chảy.
6. Sữa công thức hoặc sữa đậu nành
Mẹ sau sinh có thể uống sữa cho con bú, sữa công thức càng tốt, bên cạnh đó, có thể uống sữa đậu nành. Lượng estrogen trong sữa đậu nành cao giúp người mẹ tính nữ nhiều, việc tạo sữa sẽ nhiều hơn.
7. Sữa hạt
Mẹ sau sinh uống sữa hạt làm sao trong đó đủ 4 nhóm chất, không thiếu chất nào để phải lấy từ dự trữ trong người bù vào.
8. Cháo hoa
Trong mùa hè, mẹ sau sinh có thể nấu nồi cháo hoa thay cho cháo móng giò. Cháo hoa có gạo tẻ, gạo nếp và chút đỗ xanh nấu loãng vừa giải nhiệt, vừa cung cấp tinh bột cho mẹ.
Mẹ có thể cho thêm thịt và dầu ăn nấu riêng hoặc cho thêm thông thảo ý dĩ để tạo sữa nhiều. Khi chuẩn bị cho con bú, mẹ uống bát nước cháo và cho chút muối, chút đường. Muối đường đó chính là ozesol, khi đưa nước và điện giải vào trong cơ thể sẽ giúp kích tạo sữa. Sau đó, bé bú xong mẹ có thể ăn thêm bát cháo nữa. Khi đói, mẹ sẽ không có sữa bởi vậy việc luôn có sẵn nồi cháo hoa trong bếp vừa không tốn kém lại giúp mẹ no, có sữa liên tục.
Mẹ tham khảo thêm>> Bác sĩ mách mẹ bí quyết ăn gì để sữa nhiều và chất lượng nhất
(Nguồn: ST)
