Sinh mổ xong, nhiều mẹ lo sữa chưa về hoặc sữa ít – loãng. Câu hỏi cứ lặp đi lặp lại: “Uống gì để sữa về ào ạt, thơm và đặc?” Trước khi liệt kê đồ uống, mẹ cần nhớ: nguồn sữa phụ thuộc chủ yếu vào việc sữa được lấy ra thường xuyên và hiệu quả (bé bú/hút sữa) – chứ không nằm ở “một loại nước thần kỳ” nào cả.
Vì sao sinh mổ sữa thường về chậm hơn?
Sinh mổ không “tắt” sữa, nhưng dễ trễ Lactogenesis II (giai đoạn sữa về dồi dào) do: chậm da kề da, mẹ đau mệt, ít cữ bú sớm, tác động của gây tê/gây mê. Nhiều nghiên cứu ghi nhận mổ lấy thai làm tăng nguy cơ sữa về chậm (>72 giờ); giải pháp là bú/hút sớm – đủ cữ – đúng kỹ thuật.
Cách gọi sữa về sau sinh mổ – 3 nguyên tắc vàng
Bú sớm – bú thường xuyên: da kề da càng sớm càng tốt, cho bú theo nhu cầu 8–12 cữ/24h; nếu tách mẹ–bé, bắt đầu hút trong 1–3 giờ đầu khi có thể và duy trì 2–3 giờ/lần.
Kích thích đúng: tư thế phù hợp mẹ mổ (football hold, nằm nghiêng), massage – chườm ấm – nén vú khi bé bú/hút để sữa “xuống” tốt hơn.
Đủ nghỉ – đủ ăn – đủ nước: uống theo cơn khát (không cần ép quá nhiều; uống quá mức không làm tăng sữa), ăn cân bằng để có năng lượng phục hồi.
Cốt lõi của cách gọi sữa về sau sinh mổ vẫn là: tăng cường lấy sữa + tinh thần thư thái. Đồ uống chỉ hỗ trợ.
Uống gì để sữa mẹ về nhanh, thơm và “đặc”?
Nước ấm, uống theo cơn khát
Nghe đơn giản nhưng lại quan trọng nhất. Uống ấm giúp cơ thể thư giãn, dễ “xuống sữa”. Không cần ép 3–4 lít/ngày; mẹ chỉ cần uống khi khát, giữ nước tiểu vàng nhạt là ổn. Uống quá nhiều không làm tăng sữa.
Sữa hạt tự nấu (mè đen, óc chó, hạnh nhân, yến mạch) – ít/không đường
Cung cấp đạm – chất béo tốt – vi chất giúp mẹ có năng lượng cho các cữ bú/hút liên tục. Không có bằng chứng “gọi sữa thần tốc”, nhưng dinh dưỡng đầy đủ giúp mẹ chịu tải tốt lịch kích sữa (điều quyết định sản lượng). (Mẹ đái tháo đường thai kỳ nhớ tính carb.)
Canh/súp ấm dễ tiêu
- Canh rau ngót, mướp, bí đỏ, súp rau củ – thịt nạc: ấm bụng, bù nước – điện giải nhẹ, dễ ăn trong những ngày đầu.
- Đu đủ hầm xương/móng giò: giàu năng lượng, giúp no lâu; không có bằng chứng tăng sữa, ăn vừa phải để tránh ngấy, đầy bụng (mỡ nhiều có thể khiến mẹ khó chịu → hút/bú kém hiệu quả).
Nước gạo lứt rang/ nước ấm pha gừng lát
Giúp đổi vị, dễ uống ấm. Tác dụng chủ yếu: cung cấp nước + chút năng lượng; không nên quá ngọt.
Một số trà/lá dân gian – dùng thận trọng
- Bồ công anh (Taraxacum): dữ liệu an toàn sữa mẹ còn hạn chế nhưng LactMed đánh giá khó gây hại ở lượng ẩm thực; có thể gây khó chịu tiêu hóa ở số ít người. Dùng ít, ngắt quãng, quan sát mẹ – bé.
- Chè vằng/hoa nhài (Jasminum sp.): bằng chứng rất hạn chế; đáng chú ý, hoa nhài từng được nghiên cứu để ức chế tiết sữa (đắp ngoài). Vì họ “jasmine” có báo cáo trái chiều, mẹ không nên lạm dụng, tránh chế phẩm cô đặc, và dừng ngay nếu thấy giảm “xuống sữa”.
- Lá vối/đinh lăng…: chủ yếu dựa vào truyền miệng; thiếu dữ liệu an toàn – hiệu quả trên mẹ cho con bú. Nếu muốn thử, chỉ dùng lượng nhỏ, dạng loãng, tránh dùng hàng ngày, theo dõi kỹ phản ứng của mẹ và bé.
Quan trọng: Trước khi dùng thảo mộc/chiết xuất với mục tiêu “gọi sữa”, hãy tối ưu kỹ thuật lấy sữa. ABM khuyến cáo chỉ cân nhắc “galactagogue” khi đã sửa hết yếu tố kỹ thuật và có theo dõi chuyên môn.
Nếu mẹ đang tìm uống gì để sữa về ào ạt mà vẫn thơm và đặc, hãy nhớ: đồ uống chỉ là “trợ thủ”. Điều quyết định của cách gọi sữa về sau sinh mổ là bú/hút sớm – đủ cữ – đúng kỹ thuật – tinh thần thư thái – dinh dưỡng cân bằng.
Mẹ có thể ưu tiên nước ấm, sữa hạt ít đường, canh/súp ấm; với thảo mộc (bồ công anh, chè vằng, đinh lăng, lá vối…), dùng ít – thận trọng – quan sát, vì bằng chứng còn hạn chế và một số loài “jasmine” thậm chí từng được dùng ức chế tiết sữa.
Bài viết liên quan:
- Cách gọi sữa về sau sinh mổ: Mẹ cần lưu ý gì để không bị mất sữa?
- Chuyên gia dinh dưỡng gợi ý những thực phẩm lợi sữa sau sinh
- Mẹo vô cùng đơn giản giúp mẹ gọi sữa nhanh về
